نیروگاه های مقیاس کوچک
به هر گونه فنآوري توليد انرژي الكتريكي در مقياس كوچك كه انرژي الكتريكي را در محل بار و يا مجاورت آن فراهم آورد توليد پراكنده گفته مي‌شود. اين فنآوري به نام‌هاي توليد در محل، توليد ادغامي و توليد نامتمركز نيز شناخته مي‌شود.
طبق تعريف وزارت نيروي ايران، توليد پراكنده (مولد مقياس كوچك) به صورت زير تعريف مي‌شود:
«مجموعه‌اي از دستگاه ها و يا تاسيسات توليد برق است كه اتصال آن به شبكه توزيع محل اتصال از نظر فني امكان پذير باشد و ظرفيت عملي توليد آن در محل اتصال به شبكه توزيع از 25 مگاوات بيشتر نباشد».
از مهم‌ترين عوامل گرايش به توليد پراكنده مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
- عدم نياز به سرمايه گذاري زياد و امكان جذب مشاركت عمومي و سرمايه هاي متوسط؛
- دوره‌ي احداث كوتاه؛
- حذف تلفات انتقال و كاهش تلفات توزيع برق؛
- سهولت استفاده كاربري به صورت سيكل تركيبي در قياس با نيروگاه‌هاي بزرگ و متمركز؛
- قابليت حمل و جابجايي آسان؛
- در اختيار داشتن منبع تامين انرژي با ضريب حفاظتي بالا (پدافند غيرعامل)؛
- مكان‌يابي آسان و عدم نياز به شبكه گاز رساني ويژه (امكان و دسترسي مناسب‌تر براي تامين سوخت در فنآوري‌هاي بر اساس سوختهاي فسيلي)؛
- عدم انتشار آلاينده‌هاي زيست محيطي در حالت استفاده از ظرفيت‌هاي زباله‌هاي شهري و دامي؛
- بهبود قابليت اطمينان؛
- كاهش نگراني‌هاي ناشي از نوسانات قيمت برق؛
- بهبود كيفيت توان؛
- منبع جديد كسب درآمد با فروش مازاد انرژي مصرفي؛
- جلوگيري از افزايش ظرفيت شبكه؛
- تاخير و كاهش نياز به سرمايه‌گذاري براي توسعه شبكه انتقال و توزيع؛
- تامين توان راكتيو؛
- كاهش تراكم انتقال انرژي؛
- پيك‌سايي؛
- كاهش حاشيه رزرو؛
- بهبود كيفيت توان؛
- قابليت راه اندازي سريع؛
- زمان پاسخ سريع.
از رايج‌ترين منابع توليد پراکنده‌ي مورد استفاده مي‌توان به توربين‌هاي گازسوز، موتورهاي گازسوز، پيل‌هاي سوختي، توربين‌هاي بادي، سلول‌هاي فوتوولتاييک، ميکروتوربين‌ها و سيستم‌هاي ذخيره‌ساز انرژي اشاره نمود.
منابع توليد پراکنده را مي‌توان بر اساس فنآوري ساخت و چگونگي توليد انرژي الکتريکي به‌صورت زير دسته‌بندي نمود:
- منابع توليد پراکنده‌ي مبتنی بر سوختهاي فسيلی؛
- منابع توليد پراکنده‌ي مبتنی بر انرژی های تجديد پذير؛
- منابع توليد پراکنده‌ي مبتنی بر سيستم‌هاي ذخيره کننده‌ی انرژی الکتريکي.