نیروگاه های مقیاس کوچک
به هر گونه فنآوری تولید انرژی الکتریکی در مقیاس کوچک که انرژی الکتریکی را در محل بار و یا مجاورت آن فراهم آورد تولید پراکنده گفته می‌شود. این فنآوری به نام‌های تولید در محل، تولید ادغامی و تولید نامتمرکز نیز شناخته می‌شود.
طبق تعریف وزارت نیروی ایران، تولید پراکنده (مولد مقیاس کوچک) به صورت زیر تعریف می‌شود:
«مجموعه‌ای از دستگاه ها و یا تاسیسات تولید برق است که اتصال آن به شبکه توزیع محل اتصال از نظر فنی امکان پذیر باشد و ظرفیت عملی تولید آن در محل اتصال به شبکه توزیع از 25 مگاوات بیشتر نباشد».
از مهم‌ترین عوامل گرایش به تولید پراکنده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد و امکان جذب مشارکت عمومی و سرمایه های متوسط؛
- دوره‌ی احداث کوتاه؛
- حذف تلفات انتقال و کاهش تلفات توزیع برق؛
- سهولت استفاده کاربری به صورت سیکل ترکیبی در قیاس با نیروگاه‌های بزرگ و متمرکز؛
- قابلیت حمل و جابجایی آسان؛
- در اختیار داشتن منبع تامین انرژی با ضریب حفاظتی بالا (پدافند غیرعامل)؛
- مکان‌یابی آسان و عدم نیاز به شبکه گاز رسانی ویژه (امکان و دسترسی مناسب‌تر برای تامین سوخت در فنآوری‌های بر اساس سوختهای فسیلی)؛
- عدم انتشار آلاینده‌های زیست محیطی در حالت استفاده از ظرفیت‌های زباله‌های شهری و دامی؛
- بهبود قابلیت اطمینان؛
- کاهش نگرانی‌های ناشی از نوسانات قیمت برق؛
- بهبود کیفیت توان؛
- منبع جدید کسب درآمد با فروش مازاد انرژی مصرفی؛
- جلوگیری از افزایش ظرفیت شبکه؛
- تاخیر و کاهش نیاز به سرمایه‌گذاری برای توسعه شبکه انتقال و توزیع؛
- تامین توان راکتیو؛
- کاهش تراکم انتقال انرژی؛
- پیک‌سایی؛
- کاهش حاشیه رزرو؛
- بهبود کیفیت توان؛
- قابلیت راه اندازی سریع؛
- زمان پاسخ سریع.
از رایج‌ترین منابع تولید پراکنده‌ی مورد استفاده می‌توان به توربین‌های گازسوز، موتورهای گازسوز، پیل‌های سوختی، توربین‌های بادی، سلول‌های فوتوولتاییک، میکروتوربین‌ها و سیستم‌های ذخیره‌ساز انرژی اشاره نمود.
منابع تولید پراکنده را می‌توان بر اساس فنآوری ساخت و چگونگی تولید انرژی الکتریکی به‌صورت زیر دسته‌بندی نمود:
- منابع تولید پراکنده‌ی مبتنی بر سوختهای فسیلی؛
- منابع تولید پراکنده‌ی مبتنی بر انرژی های تجدید پذیر؛
- منابع تولید پراکنده‌ی مبتنی بر سیستم‌های ذخیره کننده‌ی انرژی الکتریکی.